جزيره ي خضرا (6) - دلالت روايت

نکاتي ديگر

درباره ي روايت جزيره ي خضرا باز اين نکته ها قابل تأمل است:

1. درهم هايي که از جزيره خارج مي شود

در روايت بحراني با صراحت آمده است: سيد الشمس الدين خطاب به علي بن فاضل گفت: «در اين جزيره هيچ درهمي وارد يا خارج نمي شود. »
ولي در روايت مجلسي مي گويد: سيد الشمس الدين پنج درهم از نمونه درهم هاي جزيره به علي بن فاضل عطا کرد و او درهم ها را براي برکت پيش خود محفوظ داشت.
بنابراين سؤال مي شود که چگونه اين درهم ها بر خلاف قرار و قانون آن ها از جزيره خارج شد؟
چرا طيبي و ديگران، يعني همه کساني که براي شنيدن داستان علي بن فاضل اجتماع کرده بودند از او درهم ها را طلب نکردند؟ تا آن ها را ببينند يا براي برکت جستن، بر روي آن دست ماليده و يا بوسه زنند و ... آيا اين درهم ها بعد از فوت علي بن فاضل در اختيار چه کسي قرار گرفت و بالاخره سرنوشت آن ها به کجا کشيد؟ آيا به نظر نمي رسد که اساسا مسئله طرح درهم ها، فقط براي اضافه کردن فضيلت جديدي براي علي بن فاضل بوده است؟ به لحاظ اين که قانون خارج نشدن درهم از جزيره، تنها به خاطر شخصيت ويژه او ناديده گرفته مي شود.

2. آخرين جمله اي که طيبي شنيد

در نقل مجلسي آمده که طيبي بعد از يادآوري علماي اماميه؛ يعني کساني که وصف آن ها را در جزيره شنيد؛ گفت: «اين آخرين مطلبي بود که از شيخ صالح پرهيزگار شنيدم... .»
ولي در روايت بحراني بعد از ذکر علماي شيعه، چند خط اضافه راجع به سؤال و جواب علي بن فاضل و شمس الدين و اين که چند سال از آن ماجرا مي گذرد بيان شده که هيچ کدام از اين ها در روايت مجلسي نيامده است. نتيجه مي گيريم که پس ذکر نام علماي اماميه، آخرين مطلبي نبوده که طيبي از علي بن فاضل شنيده است.

3. فاصله بين سرزمين هاي مغرب با جزيره

در روايت ذکر شده بود که: فاصله بين «جزيره ي شيعيان» و «جزيره ي خضرا» در مدت بيست و پنج روز در نقل قاضي تستري آمده که: اين مسافت تنها در پانزده روز پيموده شد.
بنابراين اگر مطابق ادعاي بعضي افراد پذيرفتيم که جزيره ي خضرا همان جزيره اي است که در مثلث برمودا است، در نتيجه مي فهميم که فاصله بين سرزمين هاي مغرب و مثلث، خيلي بيش تر از پنج هزار کيلومتر است.
حال اگر بعد از اين مقدمه توجه کنيم که کشتي ها در قرن هفتم با وسايل موتوري حرکت نمي کرده بلکه معمولا بادباني و حرکت آن ها به وسيله وزيدن باد در جهت موافق بوده است.
هم چنين اگر بدانيم که باد،گاهي متوقف مي شود و گاهي اوقات در غير جهت موافق مي وزد و مهم تر اين که باد تنها چند روز محدود و اندک از طرف مشرق مي وزد؛ يعني باد مطلوب و مورد نظر براي بردن کشتي ها به طرف مغرب چند روز بيش تر در تمام طول سال نمي وزد .
با توجه به همه ي اين نکات، مشکل مي توان پذيرفت که براي پيمودن اين مسافت طولاني(بيش تر از پنج هزار کيلومتر) يک ماه کافي باشد؛ چه رسد به اين که مثلا به پانزده روز يا حتي 25 روز اکتفا کنيم.

4. تعيين موقعيت جغرافيايي جزيره و مثلث

برخي افراد تلاش زيادي براي اثبات اين مطلب کرده اند که جزيره ي خضرا همان مثلث برمودايي است که در اقيانوس اطلس، واقع شده است. مهم ترين استدلال آن ها اين است که علي بن فاضل وقتي در جزيره شيعيان اقامت داشت، از جايي که مسجد در طرف غرب ساحل دريا واقع بود خارج شد و به طرف غرب نگاه کرد و آن گاه متوجه شد که کشتي ها به طرف جزيره مي آيند ، براي اين که اگر جزيره خضرا در درياي مديترانه واقع باشد بايد مسجد در جهت شمال يا شمال شرقي قرار داشته باشد نه در جهت غرب، زيرا درياي مديترانه در طرف شمال يا شمال شرقي است نه در جهت غرب. همان طور که آمدن کشتي ها از طرف مغرب به اين نکته اشاره دارد که علي بن فاضل بر ساحل اقيانوس اطلس ايستاده بود، چرا که درياي مديترانه در جهت غرب سرزمين هاي بربر نيست.
خلاصه، شخص مذکور با همه توان و نيرو براي اثبات اين مطلب تلاش مي کند که جزيره ي خضرا در اقيانوس اطلس است نه در درياي مديترانه.
ما در پاسخ مي گوييم:
در روايت به طور آشکار آمده است که: شهر شيعيان جزيره اي در دريا بوده است، و معمولا جزيره وسط آب قرار دارد، در نتيجه مسجد در طرف غرب جزيره و نزديک ساحل دريا واقع شده و علي بن فاضل هم از جهت غرب درياي مديترانه که همان طرف تنگه جبل الطارق باشد به دريا نگاه مي کند و کشتي ها را که از تنگه به طرف درياي مديترانه مي آيند مي بيند.
بر فرض که شيعيان در جزيره هم نبوده بلکه در شبه جزيره اي زندگي مي کرده اند که از سه طرف در محاصره ي آب بوده (1) براي اثبات مطلب ما کافي است.
البته اگر بپذيريم که شهر شيعيان جزيره نبوده بلکه شهري است در کنار دريا، مسجد آن که نزديک دريا واقع شده، بايد به طرف شمال باشد و بنابراين استدلال درست مي شود، ولي اين فرض با آن چه در روايت صريحا آمده، سازگار نيست چون روايت تصريح مي کند بر اين که آن ها در جزيره زندگي مي کردند.
از اين جا معلوم مي شود آمدن آذوقه به شهر از طرف غرب،که در راويت ذکر شده بود، نمي تواند دليلي بر بودن جزيره ي خضرا در اقيانوس اطلس به حساب آيد، چه رسد به اين که يکي از بزرگترين ادله باشد ، زيرا قبلا گفتيم که معناي «جزيره» اين است که از همه طرف با آب دريا احاطه شده باشد. بنابراين احتمال دارد علي بن فاضل به طرف غرب، کنار دريا رفته و به سمت تنگه جبل الطارق که کشتي ها از آن طرف مي آمده اند؛ نگاه کرده باشد.

پی‏نوشتها:

1. همان طور که در داستان جزيره به آن اشاره دارد، چرا که مي گويد: «و اين جزيره با دژهايش در کنار دريا ساخته شده بود. »

منبع: کتاب جزيره ي خضرا افسانه يا واقعيت؟
/خ